Jeśli chcesz zapobiec spadkom sprawności umysłowej, formowaniu pamięci, a przede wszystkim regresji pracy mózgu w tak skrajnej formie, jak demencja starcza, warto abyś dbał(a) o podaż cynku w diecie, aby ta pokrywała zapotrzebowanie organizmu na ten pierwiastek.
Tym razem wnioski z badania zafundowali nam nasi rodacy! Badanie [1] bazuje na setce ludzi, którzy przekroczyli wiek 80 lat. U tych osób sprawdzono poziom cynku oraz zweryfikowano czy charakteryzują się oznakami depresji lub demencji. W tym celu posłużono się skróconym testem psychicznym (Abbreviated Mental Test Score – AMTS). Test ten posługuje się pytaniami jak „w którym roku wybuchła I Wojna Światowa?” czy „ile masz lat?”. Wynik w ilości 8 punktów lub niższy wskazuje na demencję. Jak wynikło z analizy wypełnionych testów oraz badań poziomu cynku, osoby które miały wynik 8 lub niższy w teście odznaczały się niską koncentracją pierwiastka i na odwrót – osoby z wyższym wynikiem charakteryzowały się wyższym poziomem cynku.
Ale to nie koniec korelacji. Wiek również współgrał z koncentracją cynku. Im starsze były osoby, które przystąpiły do badania, tym niższy był zazwyczaj ich poziom cynku we krwi. Po odrzuceniu tej korelacji wiekowej wciąż występowało powiązanie pomiędzy poziomem cynku a występowaniem demencji czy depresji.
Prawdopodobnie czynnikiem odpowiadającym za powstawanie tych zaburzeń pracy mózgu jest praca hipokampu [2]– ośrodka odpowiedzialnego za wyobraźnię przestrzenną czy pamięć, uczenie się. W ośrodkowym układzie nerwowym cynk pełni rolę kofaktora neurosekrecyjnego, czyli jest czynnikiem uczestniczącym w procesie produkowania nowych neuronów – komórek, na których pracy opiera się mózg. W swojej roli cynk silnie skoncentrowany jest w obszarze neuronów glutaminergicznych.
Region hipokampu wydaje się być najbardziej podatny ze wszystkich obszarów mózgu na deficyt cynku w diecie. Taki wniosek postawiono w badaniu [3], gdzie dorosłe szczury przez 4 tygodnie karmiono dietą ubogą w cynk. Po tym czasie porównano szczury z grupą kontrolną bazując na zabarwieniu barwnikiem Timma. W hipokampie obie grupy szczurów miały takie samo zabarwienie barwnikiem. We frakcji synaptosomalnej (wyizolowany synaptyczny terminal neuronu) stężenie również było w obu grupach takie samo, jednakże w surowej frakcji jądrowej było już znacznie zwiększone. Wynik sugeruje, że systemy wymagające cynku w jądrze są bardziej wrażliwe na niedobór cynku, niż cynk pęcherzykowy, co z kolei wpływa na zdolność uczenia się.
W innym badaniu [4] również na szczurach i również z wywołanym deficytem cynku sprawdzano poziom cynku pęcherzykowego po 6 tygodniach diety ubogiej w cynk lub traktowanych chelatorem cynku – kliochinolem. Liczba komórek prekursorowych i kształtujących się neuronów zmniejszyła się w wyniku 6 tygodniowego ograniczenia cynku. Następne naukowcy dołożyli cynk do pożywienia szczurom na okres 2 tygodni – zaobserwowano wynik przywrócenia pierwotnej ilości komórek prekursorowych i kształtujących się neuronów. Traktowanie szczurów chelatorem cynku również doprowadziło do wyniku, jak w przypadku 6-tygodniowego ograniczenia cynku w diecie. Badanie to dostarcza dowody popierające istotną rolę cynku w modulowaniu procesu powstawania nowych neuronów w hipokampie.
Niewątpliwie cynk odgrywa ważną rolę w prawidłowej pracy naszego mózgu i warto zwrócić uwagę na jego podaż w diecie spożywając regularnie produkty obfitujące w ten pierwiastek. Już 6 tygodniowy niedobór w diecie może negatywnie wpłynąć na tempo dojrzewania nowych neuronów, a zatem na to, jak sprawna będzie między innymi nasza pamięć czy zdolność do przyswajania nowych informacji. Dbałość o dostarczanie cynku w diecie sprawi, że nasz mózg będzie mógł prawidłowo rozwijać nowe neurony, pamięć nie będzie szwankować oraz zwiększymy swoje szanse na właściwą sprawność umysłu gdy będziemy już w podeszłym wieku.
W diecie dobrym źródłami cynku są:
· mięsa
· podroby
· jaja
· niektóre zboża
· orzechy, jak nerkowce (uwaga na kwas fitynowy, który wiąże minerały)
Ref:
1. https://journals.plos.org/plosone/article?id=10.1371/journal.pone.0117257
2. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/10801962