Kawa jest najczęściej stosowanym napojem na świecie w celu zniesienia senności, znużenia, pobudzenia do działania. Ma też udowodnione działanie znoszące zaburzenia psychomotoryczne wywołane alkoholem, lekami antyhistaminowymi czy benzodiazepinami. Poza efektem podnoszenia poziomu aktywności dopaminy oraz acetylocholiny w mózgu, które to generalnie korelują z dobrym samopoczuciem i poprawą funkcjonowania pamięci, rośnie również aktywność innych neuroprzekaźników, które w niektórych przypadkach mogą powodować pewne skutki uboczne – między innymi mowa o histaminie.

Histamina – biegenna amina produkowana przez nasz organizm, jak i pozyskiwania z zewnątrz – spełnia szereg funkcji w organizmie, od stymulacji układu odpornościowego, po kontrolę akcji serca i stan pobudzenia. Jednakże, osoby z nietolerancją histaminy, np. w wyniku aktywacji komórek tucznych, czy trudnością w usuwaniu nadwyżki estrogenów – mogą mieć jej poziom cały czas podwyższony i w związku z tym stale pobudzone ośrodki układu nerwowego, których przestymulowanie kończyć się będzie nieprzyjemnymi objawami.

Jakie konkretnie jest powiązanie pomiędzy kofeiną, a histaminą? Odpowiedź może nam przybliżać praca naukowa wykonana w tym kierunku, której rezultaty zostały opublikowane w „American Journal of Physiology”.
Z pracy tej wynika, że spożycie kofeiny powoduje aktywację szlaku glutaminianu (również neuroprzekaźnik o charakterze pobudzającym) już po ok 30 min od przyjęcia dawki, którego wzmożoną aktywność obserwowano do minimum 140 minuty. Co ciekawe, w tym samym czasie aktywność neuroprzekaźnika GABA wcale nie malała, gdzie wiedząc, że GABA (działanie wyciszające) i glutaminian (działanie pobudzające) są do siebie przeciwstawne w działaniu, wiemy, że efekt pobudzenia zachodzący po kofeinie wynika właśnie ze znacznie zwiększonej aktywności glutaminianu, a nie spadku aktywności GABA.
Okazuje się, że wraz ze wzrostem aktywności glutaminianu w mózgu zachodził równolegle wzrost aktywności histaminy – również od 30 min od przyjęcia kofeiny i co najmniej do 140 min.
Autorzy badania doszli do wniosku, że za zwiększoną aktywnością glutaminianiu w obszarze podwzgórza szła również zwiększona aktywność neuronów histaminowych.

Jakie procesy mogą stać za wzrostem aktywności histaminy po spożyciu kofeiny? Jednym z nich jest zależność związana ze spadkiem aktywności neuronów histaminowych w wyniku oddziaływania adenozyny na receptor A1. Adenozyna ma działanie znoszące aktywność mózgu i jej poziom buduje się wraz z przebiegiem dnia w czasie czuwania i jest najniższy zaraz po przebudzeniu – jednym z głównych pól działania kofeiny na wzrost aktywności psychomotorycznej jest blokowanie receptorów adenozyny.
To nie wszystko, bowiem inny receptor adenozyny – A2A – powiązany jest z aktywnością wcześniej wspomnianego glutaminianu. Kofeina oddziałując na A2A-r może odgrywać znaczącą rolę w modulowaniu neuroprzekaźnictwa glutaminianiu poprzez jego zwiększone uwalnianie do neuronów.
Glutaminian może również modulować aktywność neuronów histaminowych poprzez interakcję z tymi układami monoaminergicznymi związanymi ze stanem czuwania. Mikordializa wykonana na szczurach, którym podano kofeinę wykazała, że aktywacja receptora NMDA zwiększa uwalnianie histaminy w podwzgórzu. Sugeruje to, że glutaminian nasila uwalnianie histaminy przez receptory NMDA zlokalizowane na histaminergicznych zakończeniach nerwowych.

Jakie wnioski możemy z tego wyciągnąć? Poza oczywistym efektem pobudzenia wywołanym przez kofeinę, znając elementy składowe tego efektu, jak wzrost uwalniania histaminy, możemy spodziewać się, że u osób u których utrzymują się wysokie poziomy histaminy oraz występują tego negatywne następstwa, takie jak:

– niepokój
– irytacja
– zawroty głowy
– przyspieszona akcja serca
– bezsenność
– bóle głowy (kofeina znana jest z efektu przeciwbólowego, jednakże w przypadku niet. Hist. Efekt może być odwrotny)
– zredukowany tonus mięśniowy (być może dlatego niektóre osoby czują osłabienie po zbyt dużej dawce kofeiny)

Możemy spodziewać się nasilenia tych objawów po spożyciu kawy, która sama w sobie jest produktem niskohistaminowym, jednakże znacząco wpływa na aktywność histaminy, potęgując ją.

Co należy zrobić? Jeśli obserwujesz u siebie objawy nietolerancji histaminy, które zostają spotęgowane przez kofeinę, koniecznie odstaw czarny napój, odszukaj przyczynę swoich zaburzeń związanych z histaminą (a te mogą być różne: medykamenty (NLPZ, SSRI, metformina i wiele innych), niedobory pokarmowe, zaburzenia jelitowe, aktywacja komórek tucznych itd.) i na tej podstawie wprowadź odpowiednie działania mające na celu usunięcie zaburzenia pracy organizmu w obrębie nietolerancji histaminy.

Źródło: