Zaburzenia w obrębie pracy układu nerwowego, czy samej komunikacji mózgu z gruczołami produkującymi hormony płciowe nie należą do rzadkości. Przewlekłe zmęczenie, bezsenność, brak energii z rana i podatność na stres – brzmi znajomo? Jeśli odpowiedź brzmi twierdząco, wcale nie trzeba załamywać rąk, ponieważ istnieją na rynku preparaty, które idealnie sprawdzają się w tego typu przypadłościach i do tej grupy należy omawiana w tym artykule fosfatydyloseryna. Jaki jest jej mechanizm działania i jakich efektów można spodziewać się po jej zastosowaniu – o tym w dalszej części tekstu.

CZYM JEST FOSFATYDYLOSERYNA
Związek ten jest naturalnie występującym w naszym mózgu fosfolipidem, czyli molekułą tłuszczową przyłączoną do fosforanu. Jej zadaniem jest uzupełnianie membran komórkowych m.in. w mózgu, przez co oddziałuje na niego w sposób odżywczy.

MECHANIZM DZIAŁANIA
Włączona fosfatydyloseryna w strukturę błony komórkowej usprawnia jej działanie, zwiększa płynność komunikacji pomiędzy komórkami nerwowymi, a także wpływa pozytywnie na enzymy produkujące energię (ATPaza sodowo-potasowa) oraz ujemnie na enzymy rozkładające acetylocholinę (neuroprzekaźnik, działający jak prąd elektryczny dla naszego mózgu, w dużej mierze odpowiedzialny za naszą pamięć) [1].
Pierwsze badania bazowały na preparacie pozyskiwanym z kory mózgowej bydląt i co ciekawe – jak na poziomie molekularnym nie jesteśmy obecnie w stanie znaleźć różnic pomiędzy fosfatydyloseryną pozyskiwanej z kory bydlęcej, a tej z lecytyny sojowej [2, 3], tak efekt względem poziomu kortyzolu [4] póki co nie został zaobserwowany w badaniach bazujących na związku pochodzenia roślinnego [5]. Jednak związku tego nie produkuje się już z kory mózgowej bydląt, ze względu na obawy dotyczące choroby Creutzfeldta-Jakoba.

KORZYŚCI WYNIKAJĄCE ZE STOSOWANIA FOSFATYDYLOSERYNY

• Poprawa efektywności rozwiązywania zadań matematycznych. W badaniu na 18 studentach dawka 400 mg spowodowała przyspieszenie tempa rozwiązywania zadań matematycznych i zmniejszyła ilość popełnianych błędów [5].
• Poprawa pamięci i samopoczucia przy dawce 300 mg na dzień. [6].
• Poprawa pamięci u osób starszych i z ADHD przy dawce 200-300 mg [7, 8, 9].
• Znosi częściowo demencję osób starszych i osób z wczesną fazą choroby Alzheimera, lecz efekt ten może niestety z czasem zanikać [10, 11, 12].
• Łagodzi objawy ADHD [13].
• Niezależnie od kortyzolu, fosfatydyloseryna wykazuje efekt antystresowy (również ta sojowa); [14, 15, 16]. Efekt ten występował w badaniu przy dawce 300 mg [17].
• Prawdopodobnie poprawia wydajność sportową [18, 19]. Niestety, minusem prac na ten temat jest równoległe wykorzystanie kofeiny, co redukuje klarowność wyników.
• Dawka 750 mg (10 dni stosowania) wydłuża wydajność VO2 na poziomie 85% sprawności u kolaży o około 30% [21]. Uzasadnienie tego efektu niej jest znane, ale podejrzewa się większą poprawę wydajności membran komórkowych (mięśnie szkieletowe, mięsień sercowy).
• W małym badaniu na 10 kobietach, doszło do redukcji objawów depresji przy dawce 300 mg.
  
  

DAWKOWANIE
W badaniach używano dawki 200-400 mg i przy takich odnotowywano pozytywne rezultaty.
Zaleca się dawkę ok 100 mg 2-3x dziennie.

PRZECIWSKAZANIA
Nie było większych skutków ubocznych przy dawkach 600 mg/d przy stosowaniu przez 12 tygodni. Również badania na dzieciach nie wykazały poważnych skutków ubocznych [22, 23].
Czasami występowały:

– mdłości

– ból głowy

– bezsenność
Brakuje informacji na temat bezpieczeństwa stosowania w ciąży lub przy karmieniu piersią.

PODSUMOWANIE
Fosfatydyloseryna, to dobry wybór dla osób, którym stres obniżył wydajność umysłową czy doprowadził do chronicznego zmęczenia. Zjada Cię stres? Czujesz się przeciążony/a? Chcesz poprawić swoje samopoczucie psychiczne, a może wydajność sportową? Fosfatydyloseryna może być tym, czego szukasz!

Ref:

1. doi: 10.1042/bj2200301.
2. doi: 10.3177/jnsv.42.47.
3. doi: 10.1093/jn/131.11.2951.
4. doi: 10.1007/BF00280123.
5. doi: 10.1186/1550-2783-8-16.
6. doi: 10.1007/s12325-014-0165-1
7. doi: 10.1111/jhn.12090.
8. doi: 10.3164/jcbn.10-62
9. doi: 10.1212/wnl.41.5.644.
10. doi: 10.1111/j.1600-0404.1986.tb03254.x.
11. doi: 10.1159/000106702.
12. doi: 10.1016/0924-977x(92)90025-4.
13. doi: 10.1016/j.eurpsy.2011.05.004.
14. doi: 10.1016/j.nutres.2012.03.003.
15. doi: 10.1179/147683008X301478.
16. doi: 10.1159/000119041.
17. doi: 10.1080/1028415x.2001.11747360.
18. doi: 10.1249/01.mss.0000183195.10867.d0.
19. doi: 10.1016/j.nutres.2013.03.009
20. doi: 10.2165/00007256-200636080-00003.
21. doi: 10.1111/j.1600-0447.1990.tb06494.x.
22. doi: 10.1080/1028415021000033802
23. doi: 10.1016/j.eurpsy.2012.11.001