Tarczyca do swojej pracy potrzebuje wielu składników pokarmowych, jednakże ich wychwyt może zostać zredukowany przez działanie niektórych składników odżywczych w diecie. Co więcej, niektóre składniki pokarmowe będą hamowały też aktywność enzymów tarczycowych, które warunkują powstawanie hormonów tarczycy.
Ogólna nazwa dla substancji antyodżywczych dla tarczycy, mających działanie wolotwórcze (wole tworzą się na skutek niedoboru jodu w tarczycy, czego skutkiem jest stymulacja gruczołu przez TSH, co powoduje rozrost tkanek tarczycy i powstanie woli), to goitrogeny, na które to składa się kilka substancji.
Wracając do substancji hamujących wychwyt składników pokarmowych, jak np. tioglikozydy – mogą być one sprzymierzeńcem w diecie, gdyż jak wiemy nadmiar jodu – o który wcale nie tak trudno ponieważ już łyżeczka soli kuchennej (jodowanej) przekracza bezpieczny próg podaży pierwiastka wynoszący 200 mcg/d – połączony z niedoborem selenu i predyspozycjami genetycznymi, będzie sprzyjał autoimmunizacji tarczycy – chorobie Hashimoto, jak i Gravesa Basedova.
CO HAMUJE PRACĘ TARCZYCY
Tioglikozydy – zawarte w warzywach krzyżowych (kapustnych), czyli brokule, kapuście, brukselce, kalafiorze, jarmużu, kalarepa. Związki te hamują wychwyt jodu* i tym samym przyczyniają się do tworzenia woli.
*Gotowanie przez ok 15 min powoduje utratę ok 30% goitrogenów, gotowanie przez 30 min powoduje utratę 90% goitrogenów [3]. Mrożenie również obniża zawartość tych związków w warzywach.
Kasza jaglana – zawiera tzw. C-glikosylflawony [4,5 ] (ang. C-glycosylflavones), które potrafią nawet u osób z odpowiednią podażą jodu powodować niedoczynność tarczycy [6], gdyż związki te oddziałują podobnie jak tiamazol (stosowany w nadczynności tarczycy), który to hamuje aktywność enzymu peroksydazy tarczycowej (TPO, które łączy jod z resztami tyrozynowymi tyreoglobuliny, tworząc tym samym hormony tarczycy). Co prawda badania, które to wykazały nie były wykonane na ludziach, ale warto wiedzieć, że taka zależność może występować.
Soja – zawiera związki takie jak genisteina i daidzeina, które hamują enzym TPO, jak wykazały badania na szczurach [7]. Związki te nie wykazują jednak tendencji wywoływania niedoczynności tarczycy, a jedynie ją pogłębiają [4]. Co ważne – obróbka termiczna nie wpływa na zawartość tych substancji.
Lit – ogranicza uwalnianie hormonów przez tarczycę pogłębiając niedoczynność [9]. Lit zaostrza też autoimmunizację tarczycy [10]. Stosowanie w celu antydepresyjnym litu przez osoby niedoczynnością tarczycy powinno być najpierw skonsultowane z lekarzem.
Związki, które powinny być ograniczane przez osoby z niedoczynnością tarczycy [8] znajdują się również w tych produktach: maniok, cebula [11](zmniejsza konwersję w wątrobie T4 do T3), rośliny strączkowe [5], orzechy ziemne [5](jednakże zwiększenie podaży jodu znosi ich wolotwórczość). Wskazana jest obróbka termiczna wymienionych produktów.
PODSUMOWANIE
Nie raz natura udowadniała, że żywność stanowiąca panaceum jednego człowieka może być trucizną drugiego i tak jest i w tym przypadku. Weźmy np. takie warzywa krzyżowe – w przypadku niedoboru jodu (weganie są na to narażeni) mogą istotnie przyczynić się do powstania woli tarczycowych, ale jednocześnie ta sama cecha wiązania jodu może być pomocna w przypadku osób, u których nadmiar jodu wywołał autoimmunizację tarczycy. Są też związki – jak te zawarte w kaszy jaglanej, których wolotwórczość nigdy nie została potwierdzona u ludzi, jednakże warto pamiętać, iż mogą mieć taki wpływ, gdy dana osoba będzie szukała ścieżki do powrotu do eutyreozy (normalizacja gospodarki hormonów tarczycy).
Ref:
2. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6926951/
3. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/2419242/
4. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7282437/
5. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4740614/
6. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/6346149/
7. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/11042097/
8. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/16704348/
9. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/19942149/